«یاد خدا» و نشانه های «اهل ذکر»
نشانه اوّل
«علاقه شدید به ذکر خدا
امیر مؤمنان على« علیه السلام » ذیل آیه «رجالٌ لا تلهیهم تجارهٌ و لا بیعٌ عن ذکر اللّه» در وصف اهل ذکر، خطبه بسیار ارزشمندى را ایراد فرموده اند که ما عمده این نشانه ها را از این کلام شریف استفاده کرده ایم. در مورد نشانه اول فرمود: «…و إِنَّ للذکر لاَءَهلاً أَخذوه من الدنیا بدلاً فلم یشغلهم تجارهُ و لا بیعٌ عنه یقطعون به
ایّام الحیو… »: یاد خدا اهلى دارد که آن را به جاى زرق و برق دنیا برگزیده اند؛ لذا هیچ داد و ستدى، آنها را از یاد خدا باز نداشته است و آنها با همین وضع، زندگى
خود را ادامه می دهند…۱
درباره «اهل ذکر» در حدیث معراج آمده است:
«اذا کُتِب الناس من الغافلین کُتِبوا من الذاکرین و لا یشغلهم عن اللّه شیىءٌ طرفهَ عینٍ… الناس عندهم موتى و اللّه عندهم حى قیّومٌ کریم لا أرى فى قلبهم شغلاً لمخلوقٍ»: آنگاه که مردم از غافلان به شمار مى آیند آنان از ذاکران قلمداد شوند. هیچ چیز به اندازه چشم به هم زدنى آنان را از یاد خدا باز نمى دارد در نظر آنان مردم مردگانى بیش نیستند و خداوند در نظرشان زنده و قیوم و بخشنده است..در دل آنان دل مشغولى به هیچ مخلوقى را نمى بینیم.۲
ذاکران همواره بیاد خدا هستند، مخصوصا شبها را بهترین فرصت براى «ذکر» و مناجات با او مى دانند؛ چنانچه آن حضرت در وصف پرهیزگاران فرمود: «و یمسى و
همّه الذکر» در حالى داخل در شب مى شود که مهمترین کارها در نظرش، یاد خدا است.۳
۱- نهج البلاغه خطبه/ ۲۲۲.
۲- محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ب ۱۳۴۴، ح ۶۴۶۴.
۳- نهج البلاغه، خطبه۱۹۳.