عالم برزخ رافراموش نکنیم
«یاد قبر و عالم برزخ»
خداوند متعال در قرآن می فرماید: «حتّى اذا جاءأَحدَهم الموت قال ربّ ارجعونِ لَعلّى أعملُ صالحا فیما ترکتُ کلاّ انّها کلمه هو قائُلها و من ورائِهم برزخٌ الى یومِ یُبعثون»: (آنان همچنان به راه غلط خود ادامه مى دهند) تا زمانى که مرگ یکى ازآنان فررسد می گوید:
پروردگارمن! مرباز گردان شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم (ولى به او مى گویند) چنین نیست! این سخنى است که او به زبان مى گوید (و اگر باز گردد کارش همچون گذشته است) و پشت سر آنان «برزخى» است تا روزى که برانگیخته
شوند۱
نکته :
از آیه فوق مى توان استفاده کرد که هر کس درهمان لحظات اول مرگ ،موقعیت ووضعیت خودش را مى فهمد و برایش روشن مى شود که اهل ثواب و بهشت است و یا اهل گرفتارى و عذاب.۲
نکته دیگر:
این مطلب نیز از آیه مذکور استفاده مى شود که انسانهاى غافل تا آن زمان آنچنان در فکر دنیا و مسائل مادى غرق مى شوند و آخرت را فراموش مى کنند که گویى هیچگونه خطرى متوجه آنان نیست؛ اما با احساس نزدیکى مرگ، همه چیز عوض مى شود و تازه از خواب غفلت بیدار مى شوند، در حالى که اگر اهل فکر و خرد بودند با ملاحظه مرگ ناگهانی دیگران واینکه یکى را پس از دیگرى به سوى گورستان مى برند و زیر خاکها دفنشان می کنند، مى توانستند از آنها درس عبرتى گرفته و خودشان را براى آن لحظه ها و مراحل بعد از آن آماده نمایند؛ براى همین است که امام امیرمؤمنان« علیه السلام » ما را به مطالعه وتامل دروضعیت دیگران که ازدنیا رفته اند فرا مى خواند؛
«وَأَعلَموا عباد اللّه أَنّکم و ما أنتم فیه من هذه الدنیا على سبیلِ مَنْ قد مضى قبلَکم ممّن کان أطولَ منکم أَعمارا و أعمَر دیارا و أبعدَ آثارا أصبحت أصواتُهم هامدهً وریاحُهم راکدهً و أجسادهم بالیه ودیارهم خالیهً و آثارُهم عافیهً فاستبدلوا بالقصور المشیّده و بالنمارق الممهّده الصخورَ و الأحجارَ المُسنّدهَ والقبورَ اللاطِئهَ الْمُلْحَده الّتى قد بُنى على الخرابِ فِناؤُهاو شُیّد بالتّرابِ بناؤُها»: بدانید شما و آنچه در آن هستید از این دنیا در مسیرى قرار گرفته اید که پیشینیان شما در آن قرار داشتند آنها که عمرشان از شما طولانى تر، سرزمینشان آبادتر و
آثارشان از شما بیشتر بود؛ ناگهان صداهایشان خاموش، نیروها و حرکتشان راکد،اجسادشان کهنه، سرزمینشان خالى و آثارشان مندرس گردید؛ قصرهاى بلند ومحکم و بساط عیش و پشتیهاى نرم و راحت آنها به سنگ و آجرِ لحدهاى گورستان تبدیل شد؛ همان گورهایى که بناى آن بر خرابى گذارده شده و با خاک! آن را محکم کرده اند.۳
۱-مومنون: ۱۰۰-۹۹
۲- مجع البیان آیات مورد بحث
۳- نهج البلاغه خطبه ۲۲۶